Khám phá thế giới công nghệ (Bài 8: Catalina & bài toán tiết kiệm chi phí - Phần 1)

Kể từ khi đưa ra bán Saltiga lần đầu tiên vào năm 2001, hãng Daiwa vẫn duy trì việc sản xuất các dòng máy bậc II (so với dòng hi-end là bậc I), có các tính năng cạnh tranh vào bậc nhất, hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu của khách hàng ở phân khúc cao cấp của Saltiga nhưng có giá rẻ hơn.

Trong bài toán thương hiệu và lợi nhuận, Saltiga sẽ phải chọn một trong hai, vì Saltiga không thể đạt được số lượng sản xuất của dây chuyền. Việc phải tạo ra một dòng máy có giá tốt hơn, vừa để tận dụng hết công suất của máy móc, vật liệu, trang thiết bị, khuôn mẫu, phần mềm máy tính, nhân lực... v…v…, vừa có khả năng bán được với số lượng lớn, lại tối đa hóa được lợi nhuận, đã trở thành vấn đề sống còn đối với nhà sản xuất. Và điều đó đã mang lợi ích lớn đến cho loại máy bậc II này, chúng sẽ được chế tác trên cùng một dây chuyền công nghệ với máy bậc I, sử dụng chung nguồn nguyên, phụ liệu và được lắp ráp bởi cùng một đội ngũ kỹ sư. Hãng Shimano đã và đang thực hiện tốt sách lược này với dòng máy Twin Power ngay sau mỗi lần tung ra một thế hệ Stella mới.

Các loại máy bậc II theo sau Saltiga có thể kể đến Saltiga Blast, dòng máy đầu tiên “ăn theo” Saltiga Z 2001. Saltiga Blast có bề ngoài trông rất giống Saltiga Z, cũng dùng chung một vài bộ phận, nhưng chất lượng – theo Alan Hawk, nhà phê bình máy câu có tiếng của Mỹ, thì “thật là kinh khủng”, máy cũng không có khả năng chống nước. Tất nhiên là dòng máy này không đạt doanh số. Sau đó hãng Daiwa dừng sản xuất Saltiga Blast và thay thế bằng Catalina. Catalina thế hệ đầu tiên xuất hiện vào năm 2007.

So với Saltiga Blast, Catalina có nhiều thành phần tương tự Saltiga Z hơn. Tính năng đặc biệt nhất của Saltiga Z là khả năng ngăn nước cũng có ở Catalina. Máy này chỉ ít bạc đạn hơn và được trang bị các bánh răng khác với bánh răng của Saltiga Z (Catalina có bánh răng nhỏ bằng đồng, bánh răng lớn bằng nhôm, khác với Saltiga Z có bánh răng nhỏ bằng thép không gỉ và bánh răng lớn làm bằng đồng trong công nghiệp tàu thủy).

Năm 2010, Daiwa đưa vào thị trường dòng máy Saltiga loại kích thước trung bình. Đến năm 2011 thì tung ra kích thước lớn nhất và nhỏ nhất. Cũng tương tự như vậy, Catalina thế hệ mới nhất được sản xuất năm 2011 là loại có size vừa, năm 2012 là size nhỏ nhất và size lớn nhất. Thông tin đánh giá của Alan Hawk dựa vào size 6500H, được sản xuất tháng 10/2012, có giá tại thời điểm đó khoảng 800-850 USD. Ông tự hào khoe rằng ông là một trong những người đầu tiên trên thế giới sở hữu dòng máy này, mua trực tiếp từ Nhật Bản vì lúc đó máy chưa được bán rộng rãi ra thị trường Quốc Tế.

Thường thì Alan chỉ làm bài phê đánh giá một dòng máy sau khi đã câu tận lực trong khoảng thời gian từ 2-4 tháng, nhưng riêng với Catalina ông chỉ viết sau 6 chuyến câu, so với thông lệ cũ thì ít hơn 4 tuần (sẽ giải thích với quí vị lý do sau). Bài đánh giá này của Alan vô cùng giá trị, qua đó, ông tập trung vào các chi tiết dẫn đến sự khác biệt giữa Saltiga và Catalina, đồng thời thảo luận sâu về những hiệu quả có được từ sự khác biệt ấy. VietnamFishingReview xin trân trọng giới thiệu bài dịch này, như một cách mô tả không chỉ về mặt công nghệ mà còn là một chiến lược kinh doanh của các hãng lớn, trong nỗ lực tối đa hóa lợi nhuận nhưng vẫn luôn làm tròn trách nhiệm với người tiêu dùng.

Daiwa Catalina

Trang web của Daiwa Nhật Bản liệt kê, cả Catalina và Saltiga 6500H đều có cùng trọng lượng là 795gr (28oz), nhưng điều này là không đúng. Catalina có trọng lượng thực tế là 799gr (28.1 oz) và Saltiga 6500H là 828gr (29.2 oz) tùy vào độ chính xác của cân. Daiwa công bố mức hãm tối đa của Catalina 6500H là 30kgs (66lbs), đúng bằng với mức hãm của Saltiga 6500H. Cho rằng hiếm có con cá nào có khả năng chiến thắng được một lực hãm lớn như thế, nên Alan đã kiểm tra lực hãm tối đa của máy bằng quả cân và cân, và cả hai dòng máy đều đạt mức hãm tối đa là 27.5 kgs (60.6lb). Catalina 6500H chứa được nhiều dây hơn (chứa 300 mét PE8, đk 0.47mm), mục này tương đồng giữa công bố và thực tế.

Bộ hãm:

Kết cấu bộ hãm

Chính xác là Catalina có vòng đệm hãm, và đĩa hãm bằng kim loại tương tự như của Saltiga. Nói “chính xác” vì Alan đã đích thân kiểm tra số se-ri sản xuất trên bộ phận này của cả hai máy. “Bộ hãm của Catalina chính là bộ hãm của Saltiga, chúng êm mượt một cách đáng kinh ngạc” Alan chia sẻ. Trong các buổi kiểm tra thực tế, Alan đã câu Popping cá BFT với mồi Stick; tóm Dorado bằng kiểu trolling, rồi lại chuyển sang câu Jigging, câu đáy với mồi sống bất chấp đây là dòng máy tốc độ cao, ông chỉ muốn kiểm chứng bộ hãm đến nơi đến chốn. Và ông khẳng định: cấu trúc bộ hãm, khả năng hãm của Catalina chính là của Saltiga.

Catalina có một vòng bịt ở núm chỉnh hãm (mũi tên đỏ) giống như ở Saltiga

Khác biệt đầu tiên so với Saltiga là đĩa tạo áp lực (X đỏ): Đĩa tạo áp lực ở Catalina bằng nhựa và của Saltiga bằng kim loại. “Theo tôi, lý do duy nhất mà Daiwa quyết định để cho bộ phận này của Saltiga 2010 bằng kim loại là vì không muốn thua kém Stella SW. Ở các dòng máy thế hệ trước như Saltiga/Dogfight/Expedition, đĩa tạo áp lực hãm đều được làm bằng nhựa chuyên dụng, và trong hơn một thập kỷ qua chưa có một báo cáo nào cho thấy bộ phận này bị nóng chảy trong quá trình sử dụng, cho dù chỉ là một trường hợp hy hữu nào đó. Không hề có thêm một đĩa cách nhiệt nào trong máy Saltiga và Catalina thế hệ mới (mũi tên xanh). Vì vậy, tôi cho rằng, đĩa hãm tạo áp lực của Catalina chỉ là một biện pháp cắt giảm chi phí nhưng không hề hạ thấp giá trị của Catalina một chút nào. Đĩa hãm bằng nhựa của Catalina sẽ làm tốt nhiệm vụ không thua kém gì loại đĩa bằng kim loại mà Saltiga 2010 đang sở hữu” Alan Hawk  nhận xét. Ông đang đề cập đến bộ phận đĩa hãm tạo áp lực ở bên trong máy, còn phần vỏ ngoài của núm chỉnh mức hãm của cả Saltiga và Catalina đều bằng nhựa.

Đĩa tạo áp lực ở Catalina bằng nhựa

Trục ổ chứa dây

Trục ổ chứa dây của Catalina là loại một mảnh.

Trục ổ chứa dây của Saltiga được ghép lại từ hai mảnh vì có một bạc đạn nằm ngay trên miếng chêm. Nhưng ở Catalina, ổ chứa dây không có bạc đạn, do đó trục ổ là loại một mảnh. Không có bạc đạn trong ổ chứa dây là sự khác biệt thứ hai so với Saltiga. “Tôi luôn tin rằng, bạc đạn trong ổ chứa dây chỉ làm tăng tính “nghiêm trọng” của vấn đề chứ không hề ảnh hưởng đến hiệu suất máy. Khi kiểm tra khả năng hãm của Catalina, tôi càng có cơ sở để khẳng định điều đó” Alan Hawk nói. Ông chia sẻ thêm rằng khi làm bài đánh giá dòng máy Saltiga 2010, một trong những bộ phận “vô dụng nhất, thừa thải nhất” chính là bạc đạn trong trục ổ chứa dây. “Nó không chỉ vô dụng mà còn làm hạn chế việc bổ sung các miếng chêm, thủ phạm gây ra hàng loạt các vấn đề cho máy câu” – ông nhấn mạnh – “Saltiga 6500H có một miếng chêm, và bạn có thể lựa chọn việc chèn thêm một cái nữa hay bỏ nó đi. Bạn không thể bỏ miếng chêm “rin” nằm ở ống chứa dây đặt trên thanh kim loại mà chỉ có thể chèn thêm một cái, chỉ một cái, không hơn, vì cái thứ ba sẽ trở thành cái chêm đặt bên dưới bạc đạn mà sự ép chặt các bạc đạn vẫn thường xảy ra”

Ở Catalina (ảnh dưới), do không có bạc đạn nên nhiều miếng chêm (X đỏ) có thể được thêm vào rất dễ dàng, giúp thoải mái chỉnh cho dây nằm giống như ở thiết kế đẳng cấp nhất của Shimano là Stella SW.

Thêm vào đó, vì được thiết kế là một mảnh, cứng và chắc chắn nên trục ổ chứa dây của Catalina giúp giảm độ tròng trành cho ổ chứa dây. Catalina có một vòng bịt bằng oxide (mũi tên xanh) còn ở Saltiga là 02 cái (01 hãm và 01 bịt ngăn nước). “Dĩ nhiên là với một vòng, khả năng chặn nước của Catalina sẽ hạn chế hơn so với hai vòng của Saltiga. Nhưng theo tôi một là đủ, đủ để chống nước xâm nhập khi chẳng may máy bị rơi chìm trong nước, hoặc khi rửa máy sau mỗi chuyến câu về” - Alan nhận định.

Vòng bịt trục máy (mũi tên đỏ), vòng đệm ma sát (X xanh), vòng bịt ngăn nước bằng oxide của vòng kẹp mặt cạnh (mũi tên xanh) và bạc đạn bên trong đai ốc (mũi tên đỏ)

Các thành phần sau đây của Catalina hoàn toàn tương tự như của Saltiga: vòng bịt trục máy (mũi tên đỏ), vòng đệm ma sát (X xanh), vòng bịt ngăn nước bằng oxide của vòng kẹp mặt cạnh (mũi tên xanh), và bạc đạn bên trong đai ốc (mũi tên đỏ).

Air rotor

Trục xoay (rotor) của Catalina làm bằng zaion, cũng giống như Saltiga, và cùng làm tại một nhà máy, có cùng một số se-ri sản xuất. Mũi tên đỏ chỉ ra các vết loang quen thuộc của dầu từ tính.

Mũi tên xanh chỉ các vách ngăn bằng dầu từ tính; Mũi tên đỏ thể hiện một tấm thép không gỉ để hứng dầu từ tính

Công nghệ Mag-Seal của Saltiga được ứng dụng cho Catalina. Mũi tên xanh chỉ các vách ngăn bằng dầu từ tính, hoạt động như một loại vòng bịt không ma sát. Mũi tên đỏ thể hiện một tấm thép không gỉ mới, vừa được bổ sung cho dòng máy Saltiga và Catalina size lớn để hứng dầu từ tính tràn ra.

Khớp ly hợp chống trả ngược

Khớp ly hợp chống trả ngược

Bộ phận này tương tư như loại một chiều được sản xuất tại Nhật Bản ở Saltiga. Stella của Shimano có khớp ly hợp độc quyền. Saltiga và Stella là hai dòng máy siêu hạng, chúng dường như ở trong một thế giới riêng, có sức mạnh, uy lực và độ tin cậy bất khả xâm phạm, đó là lý do tại sao thiết kế của hai dòng máy này ít thay đổi trong hơn một thập kỷ nay.

Nắp vòng kẹp bạc đạn của bánh răng nhỏ hoàn toàn thẳng (mũi tên đỏ )

Khi thực hiện bài đánh giá Saltiga năm 2010, Alan Hawk đã từng đề cập đến vấn đề nắp vòng kẹp bạc đạn của bánh răng nhỏ bị bẻ cong ra ngoài làm cho bạc đạn bị xê dịch. Ngay sau đó, vòng kẹp đã được chỉnh sửa và các lô Saltiga sản xuất sau không mắc phải lỗi này nữa. Vì Catalina sử dụng loại vòng kẹp của Saltiga nên bộ phận này, từ lô sản xuất cuối năm 2012 cũng đã được cải tiến: hoàn toàn thẳng (mũi tên đỏ).

Hộp số

Tấm bảo vệ phía đuôi máy của Catalina được làm bằng nhựa chuyên dụng

Tấm bảo vệ phía đuôi máy của Catalina được làm bằng nhựa chuyên dụng, khác với loại  làm bằng kim loại ở Saltiga. Sau khi sử dụng cả hai dòng máy này, Alan đã khẳng định rằng đó chỉ là vấn đề thẩm mỹ, hiệu quả không khác gì so với loại bằng kim loại. Tấm bảo vệ này của Catalina được làm bằng loại nhựa chuyên biệt rất dày và rất cứng, về tính năng không thua kém gì so với kim loại, có thể chịu được những cú giáng mạnh đến mức làm mẻ được loại bằng kim loại. Việc sử dụng chất liệu nhựa này cũng nằm trong chiến lược hạ giá thành sản phẩm (tấm nhựa này ở Catalina có giá 800 Yen ~ 9 USD, trong khi tấm kim loại của Saltiga giá 5.800 Yen ~ 70 USD).

Thực ra thì tấm bảo vệ làm bằng nhựa cũng không hạ thấp giá trị cũng như độ thẩm mỹ của Catalina, Stella SW cũng có tấm bảo vệ thân máy bằng nhựa. Dù được làm bằng nhựa và không có vòng bịt ngăn nước, nhưng nếu máy tiếp xúc thường xuyên với nước mặn, thậm chí cố ý thả máy chìm sâu trong nước thì các thành phần bằng kim loại đằng sau nó cũng không bị ăn mòn hay biến đổi màu sắc (như bức ảnh trên), nhờ lớp phủ có độ bền cao được Daiwa sử dụng cho cả Saltiga và Catalina.

Tấm bảo vệ của Catalina và Stella SW được đặt cạnh nhau, cho thấy của Catalina dày hơn gấp 3 lần

Các mũi tên màu đỏ chỉ vòng bịt bao quanh toàn bộ chu vi của hộp số

Bánh răng truyền động (bánh răng lớn)

Bánh răng truyền động của Catalina được làm bằng đồng C6191 dùng trong ngành công nghiệp hàng hải

Luật chơi đã thay đổi! Có thể nói, đây là lần đầu tiên có một dòng máy bậc II (mức độ hi-end) lại có cùng một loại bánh răng truyền động với dòng máy bậc I. Vì đã từng kiểm tra Saltiga 2010, nên thêm đợt thử nghiệm lần này với catalina, Alan càng khẳng định loại bánh răng truyền động của Saltiga là được làm bằng đồng C6191dùng trong ngành công nghiệp hàng hải. Hãng Daiwa dùng kỹ thuật số để vẽ và cắt chu vi bánh răng, thuật từ gọi là “digigear”. Kỹ thuật cắt phức tạp này đã giúp cho các răng cưa trên cả hai bánh răng lớn và nhỏ ăn khớp nhau tuyệt đối, kể cả những chỗ cong, kết quả là bánh răng có diện tích tiếp xúc lớn hơn, mạnh hơn, êm ái hơn và bền hơn (bánh răng của máy câu Daiwa nổi tiếng là bền).

Bánh răng chủ động (bánh nhỏ)

Catalina sở hữu loại bánh răng nhỏ làm bằng đồng hàng hải C6191

Đây cũng là lần đầu tiên Catalina sở hữu loại bánh răng nhỏ làm bằng đồng hàng hải C6191, được chế tác cùng một qui trình với bánh răng lớn. Bánh răng nhỏ của Saltiga làm bằng thép không gỉ. Không phải là cách tiết kiệm chi phí cho Catalina vì giá thành một bộ bánh răng của Catalina cũng bằng với Saltiga, đều có giá 15,000 Yen (theo mức giá in trên catalogue). “Mỗi khi Daiwa giới thiệu một loại chất liệu làm bánh răng nhỏ mới, tôi đều chú ý đặc biệt. Và mỗi lần câu tận lực với các kiểu câu tốc độ cao, mạnh, tôi đều quan sát sự hao mòn in hằn trên bánh răng nhỏ (nếu có)".

Hệ thống bánh răng mới của Catalina có độ cứng, độ bền ngang bằng với loại bằng thép không gỉ

"Ở Catalina này cũng vậy, tôi đã tìm kiếm sự thay đổi của bánh răng nhỏ, nhưng không, không có gì xảy ra cả, không mất khối lượng, không mòn bề mặt, không bị vạt tròn các gờ, mép, và không hề có hư hỏng vết lớn vết nhỏ gì” Alan nói. Ông cũng tự tin khẳng định rằng, trong hơn một thập qua, ông đã tiến hành đánh giá hàng trăm máy câu spinning, đủ hình, đủ dạng, đủ mức độ sử dụng nên hoàn toàn có đủ kiến thức, kinh nghiệm để khẳng định sức mạnh và độ bền có thật của bánh răng nhỏ Catalina. “Khi tôi làm đánh giá máy Saltiga lần đầu vào năm 2001, lúc này, bánh răng nhỏ của máy là loại mới được phát triển, tôi đã từng nói rằng nó sẽ có tuổi thọ lâu hơn bất kỳ loại bánh răng nào tại thời điểm đó. Tôi cũng đã cười vào các “fan” của Van Staal vì họ dám gọi nó là món đồ chơi rẻ tiền. Nhiều năm sau, loại bánh răng đó đã trở thành  huyền thoại. Sau đó, tôi lại thử nghiệm để đánh giá bánh răng mới của Stella 2008, và tôi cũng đã tuyên bố đó là loại bánh răng không thể bị phá hủy, dù ý kiến đó ngay lập tức tạo mâu thuẩn với nhóm nhà buôn dụng cụ câu thiển cận, những tay dám tuyên bố “ nhôm yếu mà đem ra dùng thì chỉ có hỏng”. Năm năm sau, thực tế chứng minh rằng những tiên đoán của tôi về Stella hoàn toàn chính xác. Và giờ đây, khi làm đánh giá về một dòng máy mới với hệ thống bánh răng mới (Catalina), tôi cũng có thể tuyên bố, bánh răng nhỏ này sẽ chứng tỏ được  độ cứng, độ bền ngang bằng với loại bằng thép không gỉ, một chất liệu luôn được dùng làm bánh răng nhỏ trong các dòng máy Hi-end. Hãng Daiwa sẽ không bao giờ cho nó đi cùng với loại bánh răng truyền động danh tiếng của mình nếu không đảm bảo chắc chắn điều này” - Alan Hawk khẳng khái nói.

(Còn tiếp)
Theo Alan Hawk

VietnamFishingReview